Της ΜΠΑΡΜΠΑΡΑ ΣΠΙΝΕΛΙ
Το να αναζητάει κανείς τους λόγους μιας φονικής τρέλας είναι πάντοτε συζητήσιμο εγχείρημα, ακόμα και όταν βοηθάει να κατανοήσουμε αυτό που συμβαίνει. Στο αμέσως επόμενο διάστημα απειλεί να αποπροσανατολίσει τη δράση ή ακόμα και να την παραλύσει. Αλλά έπειτα έρχεται πάντοτε η στιγμή που πρέπει να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τη γένεση της βίας· για να αποφύγουμε μελλοντικά λάθη, για να διδαχθούμε κάτι από την ιστορία την ώρα που συντελείται, για να κατανοήσουμε ότι δεν είμαστε αντικείμενα αλλά υποκείμενα αυτής της ιστορίας, ικανά για δύσκολες, ελεύθερες και όχι χαοτικές επιλογές.
1 Αν υπάρχει κάποιο στοιχείο μεθόδου σε κάθε τρέλα, οφείλουμε να μελετάμε και τη μία και την άλλη, και τη μέθοδο και την τρέλα, και τη βία και τους λόγους που τη γεννούν. Αυτό ισχύει και για τον εμφύλιο στη Γάζα. Η άρνηση να ερευνήσουμε τις αιτίες οδηγεί σε παραπλανητικά συμπεράσματα.
Το συμπέρασμα στο οποίο έφτασαν ορισμένοι μετά την επίθεση της Χαμάς στις δομές διοίκησης της Φάταχ στη Γάζα ήταν το εξής: κάθε υπόθεση δύο ανεξάρτητων κρατών (ισραηλινού και παλαιστινιακού) τέλειωσε για πάντα με τη γέννηση ανταγωνιστικών παλαιστινιακών εξουσιών. Αυτή τη φορά αληθινά το Ισραήλ δεν θα είχε πλέον συνομιλητές. Αυτή τη φορά αληθινά θα ήταν αδιανόητη μια αραβική Παλαιστίνη. Κυβερνώμενη από τη Χαμάς, αυτή θα εκφυλιζόταν σε τρομοκρατική βάση. Αυτή είναι η θέση που υποστήριξε ο Μαγκντί Αλαμ με άρθρο του στην «Corriere della Sera». Είναι αυτό που θα μπορούσε να πιστέψει κανείς, αν το βλέμμα του δεν προχωράει πέρα από τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας των γεγονότων.
2 Αν, όμως, εξετάσουμε τους λόγους της τρέλας, θα φτάσουμε σε ένα αντίθετο και πολύ πιο ανησυχητικό συμπέρασμα. Αν υπάρχει φονική τρέλα, αυτό συμβαίνει επειδή η δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους έχει ήδη από πολύν καιρό γίνει αδύνατη και όχι το αντίστροφο. Οσο περισσότερο εύχονταν αυτή τη δημιουργία στις τελευταίες δεκαετίες τόσο περισσότερο δρούσαν για να την εμποδίσουν.
Ολοι οι πρωταγωνιστές την εμπόδισαν: οι ισραηλινές κυβερνήσεις με την πολιτική των εποικισμών που έγιναν μετά από έναν πόλεμο -εκείνον του '67- ο οποίος για πολλούς είχε δημιουργήσει το αληθινό βιβλικό Ισραήλ· οι Παλαιστίνιοι με την αμφισημία τους για την τύχη του Ισραήλ από τη στιγμή που θα γεννιόταν το δικό τους κράτος· οι προστάτιδες δυνάμεις τέλος -ΗΠΑ, Αραβες- που δεν άσκησαν την επιρροή τους στους προστατευόμενους για να διαλυθούν οι αμφισημίες.
3 Το 1988, η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης ανήγγειλε ότι θέλει να δημιουργήσει ένα κράτος όχι σε ολόκληρη την Παλαιστίνη αλλά στα κατεχόμενα εδάφη και υπήρξε μια πρώτη πρόοδος, αν και ο Αραφάτ χρειάστηκε να αναγνωρίσει πιο ρητά το Ισραήλ έναν μήνα μετά. Η παλιά θέση, που ευνοούσε μιαν ενοποιημένη Παλαιστίνη η οποία θα συμπεριλάμβανε τους τρεις μονοθεϊσμούς, είχε τελικά εγκαταλειφθεί. Οι παλαιστίνιοι ηγέτες είχαν κατανοήσει ότι ο σιωνισμός δεν ήταν μια θρησκεία αλλά ένα εθνικό κίνημα.
Πάνω σε αυτή τη βάση γεννιέται η ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ των αρχών της δεκαετίας του '90 και του 2000· μια δεκαετία που πολλοί θεωρούν χρυσή, αλλά που στην πραγματικότητα επιβεβαίωσε το ότι ήταν πρακτικά αδύνατο ένα παλαιστινιακό κράτος, καθιστώντας έτσι αναξιόπιστη τη Φάταχ, διακόπτοντας την ωρίμανσή της και ανοίγοντας πελώρια πεδία δράσης στη Χαμάς.
4 Η παλαιστινιακή τραγωδία συντελείται σε εκείνη τη δεκαετία και όχι σε αυτές τις τελευταίες μέρες. Συντελείται εξαιτίας των παλαιστινιακών αμφισημιών και εξαιτίας μιας πρακτικής εδαφικής προσάρτησης στην οποία δόθηκε το ειρωνικό όνομα της ειρηνευτικής διαδικασίας. Η προσάρτηση συνέχιζε πράγματι τον πόλεμο του '67. Στη χρυσή δεκαετία οι εγκαταστάσεις εποίκων θα διπλασιαστούν, περνώντας από τους 200.000 στους 400.000 εποίκους. Και ο ισραηλινός έλεγχος γίνεται όλο και πιο εξονυχιστικός: στις πηγές του νερού, στην κίνηση των προσώπων, στο οδικό δίκτυο που συνδέει τα ισραηλινά κέντρα και προορίζεται μόνο γι' αυτά.
Σε αυτά προστίθεται το τείχος του διαχωρισμού, ο πολλαπλασιασμός των σημείων πρόσβασης που καθιστούν ταπεινωτική την είσοδο των Παλαιστινίων στο Ισραήλ. Η απόσυρση από τη Γάζα το 2005 δεν εμπόδισε το να παραμείνουν ισραηλινά τα γνωρίσματα της κυριαρχίας (σύνορα, οδοί πρόσβασης κ.λπ.).
5 Οποιος μιλάει, γράφει και αποφασίζει για τη Γάζα, τη Δυτική Οχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, καλό θα ήταν να προμηθευτεί έναν γεωγραφικό χάρτη. Θα δει ένα είδος πυκνής σκόνης να απλώνεται πάνω στα εδάφη: μια μυριάδα κουκίδων, καθεμιά από τις οποίες είναι ένας ισραηλινός οικισμός λιγότερο ή περισσότερο οχυρωμένος.
Κάθε ιδέα λειτουργικού κράτους -βασιζόμενου δηλαδή στη γεωγραφική συνέχεια, στον έλεγχο των εδαφών, στο μονοπώλιο της ισχύος- θα φανεί σαν παράλογη φάρσα. Τρελαίνεται κανείς όταν κοιτάζει αυτό τον χάρτη. Σίγουρα η Χαμάς είναι υπεύθυνη για την αιματοχυσία αυτών των ημερών. Θα υπάρχουν λόγοι για την τρέλα της, αλλά σε κάθε περίπτωση παραμένει φονική τρέλα.
6 Η αδυναμία δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους είναι αυτό που δεν ομολογείται τις τελευταίες δεκαετίες και όχι τις τελευταίες μέρες. Είναι η ισραηλινή πολιτική προσάρτησης εδαφών.
Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός επιδείνωσε αυτή την αδυναμία και, ακριβώς γι' αυτό, το Ισραήλ τον στήριξε για να αποδυναμώσει την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης του Αραφάτ και να επιβραδύνει την εξέλιξη.
Με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο η Ουάσιγκτον χρηματοδότησε και εκπαίδευσε την Αλ Κάιντα εναντίον της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν και σήμερα υποβοηθεί ξανά τον σουνιτικό φονταμενταλισμό για να αντιμετωπίσει τους σιίιτες στο Ιράκ και στο Ιράν, η χρήση της θρησκείας ως υποκατάστατου της πολιτικής είναι εκείνη που διεύρυνε την παλαιστινιακή καταστροφή και πολλές άλλες καταστροφές.
7 Ο Μπους, ο οποίος το 2002 είχε ευχηθεί τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, έγραψε έπειτα μιαν επιστολή στον Σαρόν (στις 14 Απριλίου 2004) που καθιστούσε αυτή τη δημιουργία εντελώς ανέφικτη. Σε αυτή την επιστολή έδινε μονομερείς εγγυήσεις στο Ισραήλ, χωρίς να τις ανακοινώσει στους Παλαιστίνιους. Εγγυήσεις για την επιστροφή των προσφύγων και εγγυήσεις ότι ο ισραηλινός εποικισμός στα παλαιστινιακά εδάφη θα θεωρούνταν «νέα τετελεσμένη πραγματικότητα», η οποία θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη στις μελλοντικές συμφωνίες.
8 Το διεθνές δίκαιο θα καταργούσε τον εποικισμό, επειδή αυτό κρίνει «απαράδεκτη την κατάκτηση εδαφών με τον πόλεμο» (προοίμιο και πρώτα δύο άρθρα της Χάρτας του ΟΗΕ). Το παλαιστινιακό κράτος τελειώνει τότε και στην προηγούμενη δεκαετία. Αυτή η επιστολή υπήρξε μια πράξη τρέλας χωρίς αιματοχυσία, που δεν είναι όμως άσχετη με τις τρέλες του σήμερα.
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 01/07/2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου