Της ΒΙΚΗΣ ΤΣΙΩΡΟΥ
Στις 5 Ιουνίου 1967 ξέσπασε ο Πόλεμος των έξι Ημερών - η τρίτη αραβο-ισραηλινή σύγκρουση από την ίδρυση του Ισραήλ το 1948, η πιο σύντομη και η πιο βαριά σε συνέπειες. Σαράντα χρόνια αργότερα, κάποιοι εξακολουθούν να πιστεύουν πως ο πόλεμος αυτός είχε αποτέλεσμα την κατάκτηση της Δυτικής όχθης και την προσάρτηση της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, ενώ κάποιοι άλλοι πως τα εδάφη αυτά απελευθερώθηκαν και επανενώθηκε η Ιερουσαλήμ. Ο ιστορικός Τομ Σέγκεφ, συγγραφέας του κορυφαίου βιβλίου πάνω στον Πόλεμο των Εξι Ημερών «Οι έξι ημέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο», και ο συνάδελφός του Μαχντί Αμπντούλ Χάντι αναλύουν τα γεγονότα, την κατάσταση και τις συνέπειες αυτού του πολέμου σε αυτή τη σκληρά δοκιμαζόμενη περιοχή του κόσμου.
«Αυτός ο πόλεμος προκάλεσε τέσσερις μεγάλες ανατροπές», λέει στη «Μοντ» ο Σέγκεφ. «Πρώτον: οι Ισραηλινοί της Ανατολής, μέχρι τότε περιθωριοποιημένοι, διεισδύουν στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της χώρας. Δεύτερον: νομιμοποιείται η εθνικιστική Δεξιά. Αλλοτε, οι φανατικοί εθνικιστές χαρακτηρίζονταν "φασίστες". Ο Μπεν Γκουριόν είχε αποκαλέσει τον αρχηγό τους, Μεναχέμ Μπέγκιν, Χίτλερ! Ωστόσο, ο Μπέγκιν είχε γίνει αποδεκτός σε μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Μετά από δέκα χρόνια μάλιστα, γίνεται πρωθυπουργός. Τρίτον: οι Ισραηλινοί ανακαλύπτουν την ύπαρξη των Παλαιστινίων. Από αυτή την άποψη, το 1967 ανοίγει μια περίοδος που διαρκεί έως σήμερα. Αν ξαναδιαβάσουμε τα κείμενα που είχαν γραφτεί μεταξύ Ιουνίου και Δεκεμβρίου του 1967 σχετικά με την ειρήνη, τα κατεχόμενα εδάφη, τους εποίκους, θα διαπιστώσουμε πως από τότε γράφονται και λέγονται τα ίδια ακριβώς πράγματα. Καμιά νέα ιδέα δεν έχει προκύψει από τότε. Τέταρτο, και σημαντικό: το Ισραήλ ανοίγεται στον ιουδαϊσμό. Πριν από το 1967, η κεντρική ιδέα έγκειται στη δημιουργία του "νέου Εβραίου": του Ισραηλινού. Με την ανακάλυψη εκ νέου των Ιερών Τόπων επιστρέφουμε στην παράδοση.
Γελοιογραφία του Sardon από τη Monde της 3ης-4ης Ιουνίου
Στην πραγματικότητα, το 1967 σημειώνει το τέλος αυτής της σιωνιστικής φιλοδοξίας. Μέχρι τότε, οι sabras (οι Εβραίοι που είχαν γεννηθεί στο Ισραήλ), οι οποίοι κυριαρχούσαν στα επιτελεία, περιφρονούσαν την ελίτ της χώρας που είχε γεννηθεί στην Ανατολική Ευρώπη. Θεωρούσαν πως αυτοί αντιπροσώπευαν τον "μικρό Εβραίο", τον φοβισμένο Εβραίο των γκέτο. Ας πάρουμε τον στρατηγό Μοσέ Νταγιάν, το σύμβολο των sabras. Μέχρι το 1967, δεν ενδιαφέρεται για τους Αγίους Τόπους. Αναφερόμενος στο Τείχος των Δακρύων, αναρωτιέται: "Ποιος χρειάζεται ένα εβραϊκό Βατικανό;". Ομως, δέκα ημέρες μετά τον πόλεμο των Εξι Ημερών, δηλώνει μπροστά στον τάφο των Πατριαρχών της Χεβρώνας: "Ξαναήρθαμε εδώ και θα μείνουμε για πάντα". Με τον πόλεμο των Εξι Ημερών, ο Ισραηλινός ανακαλύπτει πως δεν μπορεί να σβήσει μια Ιστορία δύο χιλιάδων χρόνων. Αρχίζει να γίνεται ξανά Εβραίος.
Η γενιά μου ήθελε την ειρήνη και πίστευε πως η κατοχή θα ήταν προσωρινή. Οι νέοι σήμερα πιστεύουν πως η σύγκρουση θα είναι αιώνια και πως θα πρέπει να τη "διαχειριστούν" και όχι να βρουν μια λύση. Την ημέρα που η κυβέρνηση αποφάσισε να προσαρτήσει την Ανατολική Ιερουσαλήμ, χωρίς καν να συμβουλευτεί κάποιον νομικό, ήταν σαν ο σιωνισμός να σημείωσε αυτογκόλ. Με αυτή την κίνησή της, εμποδίσαμε κάθε πιθανότητα ειρήνης. Και ακολούθησε ο εποικισμός».
- Ο ιστορικός Μπένι Μόρις απογοητεύτηκε που το Ισραήλ δεν «τελείωσε τη δουλειά» το 1948, δηλαδή δεν έδιωξε όλους τους Παλαιστίνιους που ζούσαν μέσα στα σύνορα του νέου κράτους. Ενας μαζικός διωγμός, το 1967, θα μπορούσε να διαφοροποιήσει ριζικά την κατάσταση;
«Αυτή η ερώτηση είναι ηθικά απαράδεκτη. Ο εβραϊκός λαός και το κράτος του Ισραήλ δεν άξιζαν κάτι τέτοιο. Ναι, 200.000 Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν το 1967, αλλά ένας νέος γενικός διωγμός των Παλαιστινίων θα αποτελούσε έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας. Τίποτε δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη θέση "να τελειώσουμε τη δουλειά". Ολο το μέλλον του εβραϊκού κράτους παίζεται πάνω σε αυτή την ερώτηση».
- Πέντε μήνες μετά τη λήξη του πολέμου, μεταβάλλονται τα σύνορα της χώρας και αρχίζει ο εποικισμός των εδαφών που κατακτήθηκαν. Η κυβέρνηση εξ αρχής κρύβει αυτήν την πολιτική. Τι εξήγηση δίνετε;
«Το κλειδί είναι η ευφορία. Θυμηθείτε το ανέκδοτο που κυκλοφορούσε τότε στο Ισραήλ: Δυο στρατηγοί συζητούν: "Δεν έχουμε τίποτε να κάνουμε". "Ας ξεκινήσουμε, τότε, τον πόλεμο". "Εντάξει, αλλά τι θα κάνουμε το απόγευμα;". Ο Ιούνιος του 1967 γέννησε την ιδέα ότι μπορούμε "να γράψουμε Ιστορία" χωρίς να μπορεί να μας εμποδίσει κανείς. Επί πλέον, το γεγονός ότι οι Παλαιστίνιοι δεν εξεγείρονται δημιουργεί την αίσθηση της ατιμωρησίας. Ο Νταγιάν δημιουργεί τον όρο "φωτισμένη κατοχή". Τέλος, η ειρήνη δεν φαίνεται να επείγει. Το Ισραήλ μπαίνει σε μια εποχή αλαζονείας, που θα καταρρεύσει με τον πόλεμο του Οκτωβρίου του 1973».
- Εχετε γράψει πως ο πόλεμος του 1967 προκάλεσε μια ανεπανόρθωτη καταστροφή...
«Σαράντα χρόνια μετά το 1967, το Ισραήλ βρίσκεται σε μια τρομερή παγίδα: δεν μπορεί να αποσυρθεί πια από τα εδάφη της Δυτικής Οχθης και κάθε ημέρα γίνεται όλο και πιο δύσκολο αυτό το ενδεχόμενο. Ο Αριέλ Σαρόν, που πίστευε, όπως και οι προκάτοχοί του, πως το Ισραήλ μπορεί να επιβάλλει διαρκώς λύσεις προς το συμφέρον του, πίστεψε πως μπορεί να εκκενώσει τη Γάζα "μονομερώς". Αλλά δεν μπορείς να δράσεις χωρίς να υπολογίζεις τον αντίπαλο. Αυτό το γνωρίζουμε από την πρώτη ημέρα. Το 1967, μετά τη νίκη του, το Ισραήλ κατέστρεψε στην Ανατολική Ιερουσαλήμ τη συνοικία των Αράβων από τις χώρες της Βόρειας Αφρικής κα πολλά χωριά, μεταφέροντας τους κατοίκους τους. Ο συγγραφέας Αμος Κέναν είχε γράψει τότε ότι θέτουμε τις βάσεις μιας μελλοντικής τρομοκρατίας. Από τότε, το Ισραήλ πηγαίνει από λάθος σε λάθος, βυθιζόμενο σε ένα αδιέξοδο».
- Η λύση βρίσκεται στην επιστροφή του Ισραήλ στα σύνορα που είχε πριν από τις 5 Ιουνίου του 1967;
«Ο καιρός πέρασε και αυτή η επιστροφή δεν είναι πραγματοποιήσιμη για δύο τουλάχιστον λόγους: πρώτον, λόγω του μεγάλου αριθμού των Ισραηλινών εποίκων και δεύτερον, λόγω του θέματος της Ιερουσαλήμ. Αντίθετα, θεωρώ πιθανή τη διαχείριση της σύγκρουσης με τους Παλαιστίνιους με πολύ πιο ορθολογικό τρόπο απ' ό,τι έχει μέχρι τώρα κάνει το Ισραήλ. Προς το παρόν, αυτά που κάνουμε στους Παλαιστίνιους και αυτά που κάνουν οι ίδιοι στους εαυτούς τους είναι φοβερά».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 12/06/2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου